การตั้งถิ่นฐานและภูมินิเวศ

การตั้งถิ่นฐานของมนุษย (Human settlement)  

เปนการบุกเบิกและเขาอยูอาศัยในพื้นที่ของโลก เปนกระบวนการที่ไมหยุดนิ่ง

(dynamic) เปนการปรับตัวของมนุษยเขากับสิ่งแวดลอมตามธรรมชาติ  สภาพแวดลอมทาง

ภูมิศาสตรและสิ่งแวดลอมทางวัฒนธรรม  การตั้งถิ่นฐานอาจเปนการตั้งถิ่นฐานช่วคราวหรือการ

ตั้งถิ่นฐานถาวร โดยการตั้งถิ่นฐานจะแตกตางกันตามความเจริญกาวหนาของแตละประเทศ การ

ประกอบอาชีพ ขนบธรรมเนียมประเพณี

สํานักงานคณะกรรมการสิ่งแวดลอมแหงชาติ (2521) ไดใหความหมายของการตั้งถิ่น

ฐานวาเปนการแสดงออกซึ่งความสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอมในเชิงประสานเกื้อกูล                                    มีบทบาทสําคัญตอมนุษยในฐานะที่เปนจุดกําเนิด ระบบสังคม การปกครอง และวัฒนธรรม

 การตั้งถิ่นฐานจะอยูไดในการพัฒนาภายใตเงื่อนไข 4 อยางคือ

1. ตอบสนองความตองการพื้นฐานดานตางๆ ของมนุษยไดอยางเพียงพอ

2. รักษาสมดุลกับสิ่งแวดลอมและทรัพยากรตางๆ ได

3. มีความเสมอภาคทางสังคม

4. มนุษยสามารถดํารงชีวตอยูไดอยางมีศักดิ์ศรีและคุณคาความเปนมนุษย

หรืออาจหมายถึงความสัมพันธระหวางมนุษยกับสิ่งแวดลอมอันเนนที่กําบัง (shelter) ที่

อาศัย(habitat) ตลอดจนสิ่งอํานวยความสะดวกที่มนุษยสรางขึ้นมา รวมถึงการศึกษารูปแบบ

การกระจาย และประเภทของการตั้งถิ่นฐาน (Jone,1964) สําหรับแบรกและเวป ไดให

ความหมายวาเปนการสรางบานเรือนที่อยูอาศัยความสะดวกสบายที่คิดคนขึ้นมาเมื่อมนุษยได

ตั้งตัวอยูเปนหลักแหลง การตั้งถิ่นฐานจึงประกอบดวยมนุษยอาคารบานเรือน ถนน และแนวรั้วและยังรวมถึงบทบาทหนาที่ของแหลงตั้งถิ่นฐานที่เปนผลรวมของวัฒนธรรมทําใหมีสังคม

แตกตางไปจากสังคมอื่น (Broek และ Webb,1968 อางในฉัตรชัย,2536) หรือสตามความหมาย

ของดอกซิอาดิสไดใหความหมายของการตั้งถิ่นฐานวาการจัดรูปพื้นที่โดยมนุษยเพื่อมนุษยเพื่อ

การอยูรอดของมนุษยและยกระดับความเปนอยูใหดีขึ้น ตองอาศัยมิติของเวลาและสถานที่ ตอง

พิจารณาจากเกณฑ 5 ประการคือ มนุษยสังคม สภาพแวดลอม ที่อยูอาศัย และโครงสราง

พื้นฐาน(Doxiadis,1976 อางในฉัตรชัย,2536) และนักภูมิศาสตรชาวแคนาดาใหความหมายของ

การตั้งถิ่นฐานวาเปนสถานที่ที่มนุษยสรางขึ้นเพื่อรวมกันใชทรัพยากรที่มีอยางจํากัด พื้นที่ดัง

กลาวคือระบบนิเวศที่มีการพึ่งพาซึ่งกันและกัน เพราะความอุดมสมบูรณของแตละพื้นที่มีความ

แตกตางกัน (Dansereau,1978 อางในฉัตรชัย,2536)

ดังนั้นการตั้งถิ่นฐานมนุษย ึจงเปนการรวมกลุมของมนุษยที่ตั้งขึ้นมาเพื่อการใช

ทรัพยากรในการดํารงชีวิต มีบทบาทหนาที่ของแหลงที่ตั้งทําใหเกิดวัฒนธรรมที่มีความแตกตาง

กัน